NEW ABD’de Joe Biden idaresi, Afganistan’dan çekilme sürecinde yaşanan problemlerin, büyük ölçüde Taliban’la mutabakat imzalayan Donald Trump idaresinin plansızlığından kaynaklandığını savundu.
Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Kurulu Stratejik İrtibat Koordinatörü John Kirby, çevrim içi basın toplantısında gazetecilerin sorularını yanıtladı.
ABD’nin Afganistan’dan çekilme sürecini inceleyen bir raporun Savunma Bakanlığı (Pentagon) tarafından bugün Kongre’ye iletileceğini aktaran Kirby, devletin ilgili kurumlarının aylar boyunca Afganistan’dan çekilme süreçlerindeki rolleri ve kararları hakkında kapsamlı incelemeler gerçekleştirdiklerini söyledi.
Kirby, Beyaz Saray’ın çekilme süreciyle ilgili raporda yer alan görüşlerini ve bu tecrübeden “öğrendikleri dersleri” paylaştı.
“Başkan’ın (Joe Biden) Afganistan’daki savaşı sona erdirme kararı doğruydu.” diyen Kirby, ABD’nin 11 Eylül akınları sonrası Afganistan’ın işgaline sebep gösterilen terör tehdidini azaltma vazifesini uzun vakit evvel başardığı görüşünü savundu.
Kirby, “Başkan’ın niyeti her vakit bu savaşı sona erdirmek olsa da, evvelki idarenin aldığı kararların ve planlama eksikliğinin, kendisine sunulan seçenekleri değerli ölçüde sınırladığı da inkar edilemez.” diyerek, çekilme sürecinin başladığı Biden’ın selefi Donald Trump’ı bu süreçte hazırlıklı olmamakla suçladı.
Trump’ın Afganistan mirası
Biden misyona geldiğinde, Afganistan’da 2001’den bu yana ABD askeri varlığının en düşük düzeyde olduğunu söyleyen Kirby, Başkan’ın, ülkede ABD ile hareket eden Afganlar için kaynakları tükenmiş bir göçmen vizesi programının yanı sıra Trump idaresi ile Taliban ortasında yapılan, ABD askerlerinin Mayıs 2021’e kadar ülkeden çekilmesini öngören muahedeyi devraldığına dikkati çekti.
Kirby, Biden’ın eski idareye çekilmeyle ilgili planlarını sorduğunu lakin buna gerekli yanıtı alamadığını belirterek, bu kapsamda öğrendikleri birinci dersin “geçiş süreçlerinin önemi” olduğunu söyledi.
Önceki idarenin plansızlığına karşın Biden’ın alandaki gerçeklere cevap veren, titiz, kapsamlı ve planlı bir süreç yürütmeye çalıştığını aktaran Kirby, tahliye planının 2021 baharında başladığını ve bu süreçte gereksinim olursa Afganistan’a ek askeri güçlerin konuşlandırılmasını emrettiğini bildirdi.
Kirby, Biden’ın takımına “en makus senaryoya” hazır olması buyruğunu verdiğini kaydederek, başka yandan istihbarat kurumlarının yetersizliğine dikkati çekti.
Kurumların yetersizliği
Hiçbir kurumun Taliban’ın Kabil’i ele geçireceğini ve periyodun Cumhurbaşkanı Eşref Gani’nin süratlice kaçacağını ve ABD tarafından eğitilen Afgan askerlerinin başarısız olacağını kestirim etmediğini söyleyen Kirby, bu kapsamda düşük olasılıklı ve yüksek riskli senaryoların değerinin çıkarılan ikinci ders olduğunu aktardı.
Kirby, Trump’ın Afganistan siyasetinin yaşananlardan sorumlu olduğunu ima ederek, şunları kaydetti:
“(Biden) Taliban ile pazarlık yapmadı. Taliban’ı Camp David’e davet etmedi. 5 bin mahkumu hür bırakmadı. Afganistan’daki kuvvet düzeyini 2 bin 500’e düşürmedi. Taliban’la bizim askerlerimize saldırmaması konusunda bir muahedesi da yoktu. (Biden) Belirli koşullarla geldi. Bunları değiştirme yeteneği yoktu.”
Zaman vakit gazetecilerle tansiyonun yükseldiği toplantıda Kirby, her şey kusursuz olmasa da Biden yönetiminin ve Afganistan’da çalışan çalışanın birçok şeyi de başardığını ve bu nedenle de gurur duyduğunu söyledi.
Kirby, ayrıyeten Afganistan’da bir kara savaşı yürütmediği için ABD’nin Ukrayna’ya verilen dayanak ve Çin ile rekabette daha güçlü bir stratejik tabanda olduğu değerlendirmesinde bulundu.