TBMM Amasra Maden Kazası Araştırma Kurulu Lideri Taner Yıldız, “Kazanın meydana geldiği ocakta ayrıntılı inceleme yapılması ve yargı sürecinin tamamlanmasıyla olayın tüm açıklığıyla ortaya çıkacağı ve sorumluların hak ettiği cezaya çarptırılacağı inancındayız.” dedi.
TBMM Genel Şurasında, Bartın’ın Amasra ilçesinde meydana gelen maden kazasının tüm taraflarıyla araştırılarak benzeri kazaların önlenmesine yönelik önlemlerin belirlenmesi emeliyle kurulan Meclis Araştırması Kurulu raporu görüşüldü.
İYİ Parti Konya Milletvekili Fahrettin Yokuş, maden kazasında hayatını kaybedenlere Allah’tan rahmet dileyerek, kazaların oluş sebebinin “özelleştirme uygulamaları, havza madenciliğinden vazgeçilmesi, mevzuattaki eksikliklerin giderilememesi, teknik eksiklikler, personellerin eğitim eksiklikleri, kontrol eksiklikleri, örgütlenmedeki problemler, siyasi öncelikli liyakatsiz atamalar” olduğunu tabir etti.
Amasra maden kazası ve öteki maden kazalarının tamamında teknik, siyasi, toplumsal ve ekonomik pek çok neden bulunduğunu lisana getiren Yokuş, “Denetimsizlik ve alınmayan önlemler nedeniyle hayatını kaybeden maden çalışanlarımız kamu vicdanımızın en büyük yarası olmuştur. Yasalar ne kadar kâfi ve uygun olursa olsun, uygulanması da o kadar değerlidir. Bunları uygulayacak takımların liyakatli olması, işinin ehli olması gerekmektedir. Birçok maden faciasında olduğu üzere Amasra’daki kazanın da liyakatsiz idare ve ihmalkarlıklar yüzünden meydana geldiği aşikardır.” diye konuştu.
Taşkömürü Kurumu yetkililerinin kaza kanaat raporunun, sorumluluğu ve hatası, ferdî yanılgılara, hayatını kaybeden işçiler ile tutuklu birkaç yöneticiye yükleme uğraşında olduğunu öne süren Yokuş, “Asıl sorumluluk şahsî değil sistemseldir. Gerçek hatalı, 2005 yılında özel firmayla yapılan mukaveleyle Amasra havzasının ruhsatını bölen kurum ve bakanlık yetkilileri, yani siyasi iktidardır.” değerlendirmesinde bulundu.
HDP İzmir Milletvekili Serpil Kemalbay Pekgözegü, Amasra’daki madende yaşananların “katliam olduğunu” ileri sürdü.
Komisyon çalışmasının raflarda kalmamasını isteyen Pekgözegü, maden kazalarına, iş cinayetlerine son verecek bir yol haritasının çizilmesi gerektiğini lisana getirdi.
HDP İstanbul Milletvekili Ali Kenanoğlu, Amasra’da yaşananların “maden kazası” değil bir “katliam, cinayet” olduğunu savundu.
Kenanoğlu, Soma maden kazasından sonra kurulan kurulun yapmış olduğu teklifler yerine getirilmiş olsaydı, Amasra ve emsal faciaların yaşanmayabileceğini söz etti.
“Yanlış siyasetler yüzünden 7 büyük maden faciası yaşandı”
CHP Zonguldak Milletvekili Ünal Demirtaş, iş kazalarının, Türkiye’nin kanayan yarası haline geldiğini ileri sürerek, “Ülkemizde 2009 yılından bu yana uygulanan yanlış maden siyasetleri yüzünden 7 büyük maden faciası yaşanmıştır. Bursa Mustafakemalpaşa’da, Balıkesir Dursunbey’de, Zonguldak Karadon ve Kozlu’da, daha sonra Ermenek’te, Soma’da, Şırnak’ta 7 büyük maden kazası yaşanmıştır. Bu facialar zincirinin son halkası da yani 8’inci büyük maden faciası da maalesef Amasra’da yaşanmıştır ve bu kazada da 43 emekçimizi yitirdik.” diye konuştu.
Komisyon raporunda belirtilen görüş ve tekliflerin dikkate alınmasını umduğunu lisana getiren Demirtaş, lakin raporun, kaza mahalline inilemeden hazırlandığı için eksik ve yetersiz olduğunu savundu.
Bu raporu, kazanın oluş biçimiyle ilgili senaryosunu sensör dataları, otopsi raporları üzere teknik bilgilerin doğrulamadığını tez eden Demirtaş, “Bu sebeple, biz kazanın gerçekleşme senaryosuyla ilgili 34 husustan oluşan görüş ve tekliflerimizin tamamını muhalefet şerhinde kapsamlı ve ayrıntılı bir formda belirttik.” diye konuştu.
Demirtaş, kazanın oluşmasında en çok tesiri olan sebeplerden birinin liyakatsiz ve maharetsiz yöneticiler olduğunu ileri sürdü.
CHP Zonguldak Milletvekili Deniz Yavuzyılmaz, “Bu kurul raporundaki kaza senaryosu eksiktir, kusurludur ve bilime de terstir. Facianın sorumluluğu tek bir bireye, hayatını kaybeden barutçunun üzerine atılmak isteniyor. Halbuki, bu faciada zincirleme ihmaller var.” değerlendirmesinde bulundu.
Yavuzyılmaz, kazanın nasıl yaşanmış olabileceğini anlattığı konuşmasında, iktidarın, ihmallerin sorumluluğunu şehit madencilerin üzerine atmak istediğini savundu.
Baretli tepki
CHP Küme Başkanvekili Özgür Özel, yerinden kelam talep ederek yaptığı konuşmada, 29 Nisan 2014’te kürsüde sarı bir baretle madencilerle alakalı konuşma yaptığını anımsatarak, madenler inançlı hale geldikten sonra beyaz baretle konuşma yapmak istediğini lakin 10 yıldır bunu yapamadığını söyledi.
Özel, “Soma mahkemesi bir daha görülmeden, Soma’daki temel hatalılar, yöneticiler, politikler, periyodun güç bakanı, periyodun başbakanı sorumluluklarından ötürü hesap vermeden, Soma’daki madencinin, Amasra’daki madencinin, Ermenek’teki madencinin hesabı sorulmadan, bu tertip değişip de bu hesaplar sorulmadan şayet ki biz de durursak yüreğimiz kurusun.” diye konuştu.
“Güvenlik kaideleri oluşmadığı için ocakta inceleme mümkün olmamıştır”
AK Parti Kayseri Milletvekili ve TBMM Amasra Maden Kazası Araştırma Komitesi Lideri Taner Yıldız, hayatını kaybeden bütün maden şehitlerine rahmet ve yaralılara şifa diledi. Kurulun çalışmaları hakkında bilgi veren Yıldız, şöyle konuştu:
“Komisyon çalışmalarımız sonucunda, kazanın meydana geliş nedenlerine ait ortaya konulan tüm konuların, kazanın meydana geldiği maden ocağına girilebilecek koşulların oluşmasından sonra maden ocağında yapılacak incelemelerin akabinde tekrar değerlendirilmeye tabi tutulmasının yerinde olacağı kanaati oluşmuştur. Hakikaten, raporun hazırlandığı mühlet içerisinde kâfi güvenlik koşulları oluşmadığı için ocakta yerinde inceleme mümkün olamamıştır. Ocağa birinci kere giriş, Bartın Ağır Ceza Mahkemesi tarafından görevlendirilen bir heyet tarafından 15 Mart 2023 tarihinde sağlanmış lakin ocağa giren bireylerin can güvenliğini tehdit edecek nitelikteki risklerden ötürü ayrıntılı bir inceleme yapılmadan ocağın birebir barajlardan tekrar kapatılmasına karar verildiği görülmüştür. Kazanın meydana geldiği ocakta ayrıntılı inceleme yapılması ve yargı sürecinin tamamlanmasıyla olayın tüm açıklığıyla ortaya çıkacağı ve sorumluların hak ettiği cezaya çarptırılacağı inancındayız.”
Komisyon raporunda 120 teklif bulunduğunu lisana getiren Yıldız, tekliflerin, özelde misal kazaların bir daha yaşanmaması için alınması gereken teknik, yasal ve idari önlemleri, genelde de maden kesiminin sürdürülebilir madencilik prensipleri doğrultusunda güzelleştirilmesi konusunda kısa, orta ve uzun vadade yapılması gereken değişiklikleri kapsadığını kaydetti. Yıldız, bu tekliflerin benzeri kazaların önlenmesi konusuna katkı sağlayacağına inandığını belirtti.
MHP İzmir Milletvekili Hasan Kalyoncu, Türkiye’de iş sıhhati ve güvenliği konusunda madenlerde yaşanan sorunlar ele alındığında bu konuda çalışmaların ve düzenlemelerin yapılmasının kıymetli olduğuna işaret etti.
Kalyoncu, “Kazaları azaltmak için bir iş sıhhati, güvenliği kültürünün oluşturulması ve altyapı çalışmalarının hızlandırılması, iş güvenliği uzmanlarının yetiştirilip bölüme bir an evvel ağır ve aktif bir halde dahil edilmesi ehemmiyet arz eden konulardandır.” diye konuştu.
Maden kazalarının önlenemez kazalar olmadığını lisana getiren Kalyoncu, Türkiye’nin, maden ocaklarında iş sıhhati ve güvenliği anlayışının yerleşmesi için memleketler arası düzenlemelerle uyumlu hareket ettiğini ve bu doğrultuda pek çok yasal düzenleme yapıldığını anlattı.
Kalyoncu, raporda sunulan tedbirlerin ilgili kurumlar tarafından dikkate alınarak uygulanmasının Türkiye’de birçok sorunu çözeceğini düşündüklerini kaydetti.
AK Parti Küme Başkanvekili Yılmaz Tunç, Amasra’da meydana gelen kazanın herkesi derinden sarstığını ve hüznünün hala yüreklerinde olduğunu vurguladı.
Gereken önlemlerin alınarak bundan sonra bu cins üzücü kazaların meydana gelmemesi için gerekli çalışmaların yapılacağına yürekten inandığını lisana getiren Tunç, yapılan konuşmalarda kazada kusur durumuyla ilgili “Ölen madencilerin üzerine kusur atfediliyor” formundaki cümlelerin yanlışsız olmadığını belirtti.
Tunç, kazayla ilgili ön rapor olduğunu ve kesin bir raporun şimdi hazırlanmadığını söz ederek, kazanın yaşandığı yere hala girilemediğini ve incelemeler yapılamadığını söyledi.
İncelemeler yapıldıktan sonra kesin raporun ortaya çıkacağını anlatan Tunç, “O nedenle, madenci yakınlarını, onların eşlerini üzecek tabirler kullanmamak lazım. Biz onların hakkını sonuna kadar savunmaya devam edeceğiz.” diye konuştu.